"ขบวนการเสื้อแดง เป็นขบวนการที่ข้ามชนชั้น เป็นการรวมตัวกันของคนหลายชนชั้น หลายสถานะอาชีพ ซึ่งหมายความว่าคนเสื้อแดงกำลังจะสร้างชาติใหม่ "ชาติใหม่" ที่ว่า ไม่ใช่รัฐ"
เมื่อวันที่ 1 ก.ย. ที่ผ่านมา ที่ห้องประชุมอาคารปฏิบัติการ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โครงการประชาธิปไตยท้องถิ่น และ Book Re:Public จัดเวทีอภิปราย "ประสบการณ์ประชาธิปไตยของชาวบ้านเชียงใหม่" โดยมีการนำเสนอบทความจากงานวิจัย "พัฒนาการจิตสำนึกและขบวนการทางการเมืองของชาวเสื้อแดงในจังหวัดเชียงใหม่" โดยคณะผู้วิจัยซึ่งเป็นอาจารย์และนักศึกษาจากภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ประกอบด้วย ผศ.ดร.ปิ่นแก้ว เหลืองอร่ามศรี, ดร.อรัญญา ศิริผล, นพพล อาชามาส และสืบสกุล กิจนุกร
และมีผู้วิจารณ์ ประกอบด้วย ศ.ทามาดะ โยชิฟูมิ มหาวิทยาลัยเกียวโต, รศ.ดร.อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์ ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และ รศ.ดร.ไชยันต์ รัชชกูล สถาบันศาสนา วัฒนธรรมและสันติภาพ มหาวิทยาลัยพายัพ
ศ.ทามาดะ โยชิฟูมิ มหาวิทยาลัยเกียวโต เห็นด้วยกับการนำเสนอของอ.ปิ่นแก้ว เหลืองอร่ามศรี ที่ ระบุว่า ขบวนการเสื้อแดงเป็นขบวนการที่ข้ามชนชั้น เป็นการรวมตัวกันของคนหลายชนชั้น หลายสถานะอาชีพ ซึ่งทำให้สามารถคิดต่อไปได้ว่าคนเสื้อแดงกำลังสร้างความหมายของคำว่า "ชาติ" ใหม่ ที่หมายถึงประชาชน เพื่อต่อสู้กับนิยามความหมายของคำว่า "ชาติ"ของฝ่ายตรงข้าม ฉะนั้นจึงน่าสนใจว่าขบวนการเสื้อแดงในอนาคตจะเป็นอย่างไร
ในตอน ท้ายของการแสดงความเห็น ศ.ทามาดะ ได้วิพากษ์สื่อมวลชนและปัญญาชน ที่มักจะยกย่องฐานะชนชั้นกลางให้สูงกว่าชนชั้นอื่น แล้วมองชนชั้นที่ต่ำกว่าว่า "โง่" รวมถึงให้มาตรฐานการดำเนินชีวิตที่คนเสื้อแดงต้องดำเนินตาม ทั้งที่ "ชนชั้นกลางก็ไม่ได้เป็นประชาธิปไตยมากกว่า ไม่ได้มีคุณภาพและคุณธรรมมากกว่า"
"คน กลุ่มนี้มักจะอ้างว่าคนเสื้อแดง เป็นคนที่อยากยกฐานะให้เท่ากับชนชั้นกลาง ใช้ชีวิตแบบชนชั้นกลาง หรือกล่าวว่าคนเสื้อแดงเป็นชนชั้นกลางระดับล่าง ผมไม่ชอบแบบนี้เลย ทำไมต้องยกระดับ ชนชั้นกลางไม่ได้มีฐานะสูงอะไรเลย อาจจะมีรายได้สูงกว่าหน่อย แต่เขาก็ไม่ได้เป็นประชาธิปไตยมากกว่า และก็ไม่ได้มีคุณภาพและคุณธรรมมากกว่า"
ศ.ทามาดะ โยชิฟูมิ
มหาวิทยาลัยเกียวโต
เมื่ออ่านบทความและฟังการนำเสนอแล้วของทั้งสี่ท่านแล้ว รู้สึกว่าได้ความรู้อย่างกว้างๆและลึกซึ้ง เข้าใจหมดไม่มีอะไรจะถาม เพราะคิดว่าเข้าใจขบวนการเสื้อแดงหมดแล้ว แต่สิ่งที่ยังไม่รู้คือ อนาคตจะเป็นอย่างไร
อยากพูด 2 เรื่อง คือ เรื่องชาตินิยม "การสร้างชาติใหม่" อ.ปิ่นแก้ว บอกว่าขบวนการเสื้อแดงเป็นขบวนการที่ข้ามชนชั้น เป็นการรวมตัวกันของคนหลายชนชั้น หลายสถานะอาชีพ ซึ่งหมายความว่าคนเสื้อแดงกำลังจะสร้างชาติใหม่ "ชาติใหม่" ที่ ว่า ไม่ใช่รัฐ แต่เป็นชุมชนจินตนาการทางการเมือง ประเทศไทยมีชาติแล้ว แต่เราทราบกันดีว่าชาติไทยนั้นเป็นอะไรไม่รู้สำหรับประชาชน มันไม่ได้หมายถึงประชาชน
แต่ฟังจากทีมวิจัยแล้วทำให้เข้าใจว่า คนเสื้อแดงกำลังจะสร้างประชาชาติหรือชาติของเสื้อแดง ที่ต่างไปจากนิยามคำว่า "ชาติ"ของ ฝ่ายตรงข้าม และอยู่ในช่วงของการต่อสู้เพื่อชิงความหมายกัน ฝ่ายไหนจะชนะไม่อาจทราบได้ แต่ถ้าคิดตามประวัติศาสตร์สากล ใครที่มีจำนวนมากกว่าจะชนะ ใครที่มากกว่าก็จะเป็นเจ้าของอธิปไตย ถ้า ขบวนการเสื้อแดงเคลื่อนไหวต่อ ไม่หยุด ชาติของเสื้อแดงจะใหญ่ขึ้น ชาติของเสื้อแดงจะเป็นปลาใหญ่กินปลาเล็ก จะกลายเป็นชาติใหม่ที่ไม่เหมือนกับชาติที่เป็นอยู่ในทุกวันนี้
ผมอ่านหนังสืออ.ศิโรฒน์ คล้ามไพบูลย์ ซึ่ง พูดถึงภาพยนตร์สร้างชาตินิยมหลายเรื่องในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา ในช่วงแรก ๆ เป็นชาตินิยมที่ประชนชนร่วมกับชนชั้นปกครองสู้กับพม่า เช่นเรื่อง บางระจัน แต่ในหนังเรื่องพระนเรศวร ไม่เน้นประชาชนหรือไพร่ เน้นผู้นำเท่านั้น
ฉะนั้นจึงอยากถามอ .ปิ่นแก้วว่า ขบวนการเสื้อแดงที่ข้ามชนชั้น อายุ อาชีพ และจะสร้างชุมชนจินตนาการใหม่ อาจารย์มองขบวนการนี้ในอนาคตอย่างไร
อีก เรื่องหนึ่งซึ่งไม่เกี่ยวกับงานวิจัยขบวนการเสื้อแดงโดยตรง คือ อยากจะด่าปัญญาชน หรือสื่อมวลชนบางกลุ่มที่ใช้วาทกรรมชนชั้นกลาง คนกลุ่มนี้มักจะอ้างว่าคนเสื้อแดง เป็นคนที่อยากยกฐานะให้เท่ากับชนชั้นกลาง ใช้ชีวิตแบบชนชั้นกลาง หรือกล่าวว่าคนเสื้อแดงเป็นชนชั้นกลางระดับล่าง ผมไม่ชอบแบบนี้เลย ทำไมต้องยกระดับ ชนชั้นกลางไม่ได้มีฐานะสูงอะไรเลย อาจจะมีรายได้สูงกว่าหน่อย แต่เขาก็ไม่ได้เป็นประชาธิปไตยมากกว่า และก็ไม่ได้มีคุณภาพและคุณธรรมมากกว่า
ผมคิด ว่าเรื่องนี้เกี่ยวกับ วาทกรรมชนชั้นกลางที่ยกฐานะตัวเองมาตั้งแต่ปี 2535 เป็นต้นมา ในช่วงก่อนหน้านี้ไม่มีการอ้างตนเองว่าเป็นชนชั้นกลางแล้วด่าว่าชาวบ้านโง่ แต่ในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา สื่อมวลชนหรือปัญญาชนบางส่วนกล้าด่าว่าชาวบ้านโง่ ที่ญี่ปุ่นจะทำแบบนี้ไม่ได้ เป็นชาติด้วยกัน เป็นคนญี่ปุ่นเหมือนกัน แต่ที่ประเทศไทยทำได้ เป็นเพราะวาทกรรมที่ยกย่องชนชั้นกลางมากไป เพราะฉะนั้นขบวนการเสื้อแดงหรือปัญญาชนนักวิชาการศึกษาเรื่องเสื้อแดง ควรเลิกยกย่องชนชั้นกลางดีกว่า
สำนักข่าวประชาธรรม
วันพฤหัสบดีที่ 8 กันยายน พ.ศ. 2554
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น